Mizoginia lub mizoginizm to rodzaj uprzedzenia żywionego wobec kobiet, przyjmującego różne formy. Czym najczęściej objawia się mizoginizm i czy jest to zachowanie patologiczne? Czy mizoginizm się leczy, a jeśli tak, to w jaki sposób?
Z czego wynika mizoginizm?
Podłoży mizoginizmu można doszukiwać się w charakterystyce tradycyjnych struktur społecznych, w których dominującą pozycję od wieków zajmują mężczyźni. Zdecydowania większość społeczności znanego nam świata to społeczeństwa patriarchalne, w których pierwszorzędną rolę odgrywają mężczyźni. Kobiety w życiu takich społeczności odgrywają co prawda ważną rolę, ale nigdy nie są dopuszczane do pełnienia istotnych – decyzyjnych funkcji. Schemat patriarchalnych społeczności bardzo często wzmacniany jest również przez religię, która spycha kobiety do roli żon i matek, odbierając im prawo i możliwość realizowania się na wielu innych płaszczyznach, na równi z mężczyznami. Współczesna kultura pełna jest przejawów mizoginizmu. Doskonałym tego przykładem mogą być obraźliwe, umniejszające rolę kobiet przysłowia typu „baba z wozu koniom lżej” lub powiedzenia tj. „nie zachowuj się jak baba”.
Uprzedmiotowianie kobiet i traktowanie ich jako obiektów seksualnych to kolejny z przejawów mizoginizmu. Doskonałym tego przykładem może być stereotypowe podejście do kwestii reklamy wizualnej – produkty reklamowane przez skąpo ubrane lub niemal zupełnie rozebrane modeli to wciąż aktualny standard w wielu różnych branżach, zwłaszcza w branży motoryzacyjnej, która według stereotypowego podejścia, jest branżą typowo męską. Objawem mizoginizmu może być także odmienne ocenienie mężczyzn i kobiet postępujących w podobny sposób. Dla przykładu, mężczyźni mający wiele partnerek i prowadzący bujne życie towarzyskie, zwykle oceniani są w sposób pozytywny. Kobiety prowadzące taki sam lub podobny styl życia, uważane są za rozwiązłe i większa część społeczeństwa (kobiety i mężczyźni), ocenia je w negatywny sposób.
Na budowę określonej postawy wobec kobiet wielki wpływ ma nasze wychowanie. Dzieci wychowywane w rodzinach, w których kobiety nie są szanowane, wchodzą z taką postawą w dorosłe życie. Dotyczy to zarówno kobiet – nie doceniają własnych możliwości, jak i mężczyzn – traktują kobiety w sposób przedmiotowy. Mizoginizm utrwalany jest nawet przez system edukacji i wychowania przedszkolnego-szkolnego, w którym powszechnym zjawiskiem jest przymykanie oczu na wybryki chłopców i zwiększone wymagania wobec zachowania dziewczynek.
Przyczyną postaw mizoginistycznych w życiu dorosłych mężczyzn jest często toksyczna, nadopiekuńcza matka, która kontrolowała wszystkie aspekty jego życia na etapie dzieciństwa i w okresie jego dorastania. Młody, wchodzący w dorosłość mężczyzna, może później obawiać się stałego związku z kobietą, tak by nie znaleźć się pod całkowitą kontrolą. Postawy mizoginistyczne mogą wynikać również z zaburzeń emocjonalnych i niskiej samooceny. Mężczyźni z takimi zaburzeniami będą obniżali wartość kobiety, przez co będą mogli poczuć się silniejsi, mądrzejsi, lepsi.
Jak najczęściej objawia się mizoginizm?
Tego typu postawa może objawiać się na wiele różnych sposobów. Najłagodniejszym jej przejawem może być wycofanie wobec kobiet, nieśmiałość w relacjach męsko-damskich, małomówność w towarzystwie zdominowanym przez kobiety itd.
Bardziej widocznym przejawem mizogini jest dyskryminacja ze względu na płeć, ostentacyjnie wyrażany brak szacunku dla umiejętności kobiety, a także jej przedmiotowe traktowanie.
Skrajnym objawem postawy mizoginistycznej może być przemoc psychiczna, objawiająca się m.in. chęcią przejęcia pełnej kontroli nad życiem kobiety i w ten sposób całkowitego jej zniewolenia – kobieta ma być całkowicie podporządkowana woli mężczyzny, nie może podejmować żadnych samodzielnych decyzji, utrzymywać bliskich kontaktów z rodziną itp. W ostateczności przemoc psychiczna może przerodzić się w przemoc fizyczną i będącą jej pochodną, przemoc seksualną. Molestowanie i wykorzystywanie seksualne kobiet to skrajne, najgorsze z objawów mizoginizmu. Na nieszczęście, nie są to przypadki sporadyczne. Co gorsza, w wielu przypadkach istnieje społeczne przyzwolenie na takie zachowania, wynikające z panującej w danej społeczności powszechnej postawy mizoginistycznej.
Czy mizoginizm można leczyć?
Jak każdy rodzaj zaburzenia, mizoginia może być i powinna być leczona. Podobnie jak w innych rodzajach zaburzeń psychicznych, leczenie polega na psychoterapii, którą w określonych przypadkach wspomaga się leczeniem farmakologicznym. W praktyce większość osób z tego rodzaju zaburzeniem nie zgłasza się na leczenie, a sam mizoginizm bardzo często traktowany jest jako rodzaj postawy społecznej, której nie można wyleczyć bez zmiany modelu kulturowego, zmiany modelu wychowania i edukacji.