Postaw na szczerość – recepta na zdrowy związek wg Johna M. Gottmana

Postaw na szczerość – recepta na zdrowy związek wg Johna M. Gottmana

Nie bój się trudnych tematów, przełamuj lęk przed wyrażaniem własnych potrzeb, stawiaj na odważną konfrontację – to według amerykańskiego psychoterapeuty Johna M. Gottmana najlepszy sposób na utrzymanie dobrej kondycji związku, na pozostanie szczęśliwym w bliskiej relacji z drugą osobą.

W wielu związkach dochodzi do maskowania indywidualnych poglądów, powstrzymywania się od wygłaszania opinii i wyrażania własnego zdania. Przez to zamiast żyć wspólnie, w rzeczywistości żyjemy obok siebie, nigdy do końca się nie poznając.

Wieloma z nas kieruje strach przed powiedzeniem partnerowi tego, co czujemy, na przykład tego, że nie jesteśmy zadowoleni z jego zarobków, kierunku rozwoju jego kariery, jak podchodzi do rodzinnych obowiązków czy spraw intymnych. Zamiast konfrontacji wybieramy milczenie. Lęk przed konfrontacją sprawia, że zamiast realizować własne marzenia, a przynajmniej jasno je zdefiniować, wybieramy rozwiązania bezpieczne, które nie mogą przynieść nam pełnej satysfakcji i rzeczywistego szczęścia. Zamiast zaryzykować i skonfrontować swoje zdanie ze zdaniem partnera, wolimy bylejakość. Wybieramy milczenie lub sprowadzamy poziom dyskusji do banałów, a tym samym pozostajemy na niemal zerowym poziomie szczerości.

Tymczasem zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez amerykańskiego psychoterapeutę Johna M. Gottmana, profesora psychologii Uniwersytetu Waszyngtońskiego i współzałożyciela Instytutu Rodzinnego w Seattle, szczerość w związku, jasne artykułowanie własnych oczekiwań, potrzeb i otwarte wyrażanie poglądów, to najlepszy sposób na szczęśliwy i trwały związek. Dzięki temu relacja z drugą osobą jest pełniejsza i zamiast życia obok siebie, żyjemy wspólnie. Stale się rozwijamy, podążamy za swoimi marzeniami i potrzebami partnera.

Jak wykryć problem?

Profesor John M. Gottman przygotował specjalny kwestionariusz, który pozwala zdiagnozować, czy w związku wystąpił problem, czy pojawiły się problemy komunikacyjne, które warto rozwiązać, doprowadzając do konfrontacji – szczerej rozmowy i spokojnego wyartykułowania własnego zdania. Przeglądając kwestionariusz, jeśli zgodzisz się z przyjemniej czterema znajdującymi się w nim stwierdzeniami, masz pewność, że Twój związek wymaga szczerej rozmowy – przełamania komfortowego impasu milczenia (zaprezentowane stwierdzenia skierowane są do kobiety, aczkolwiek znajdują zastosowanie również w przypadku mężczyzny).

  • jesteś bardziej rozdrażniona
  • zachowujesz emocjonalny dystans w stosunku do partnera
  • panuje między wami duże napięcie
  • często chciałabyś być gdzie indziej
  • czujesz się osamotniona
  • twój partner nie okazuje ci uczuć
  • jesteś na niego zła
  • trudno się wam porozumieć
  • partner nie wie, o czym myślisz
  • stres, który przeżywacie, ma na was zbyt niszczący wpływ
  • odczuwasz coraz większy brak bliskości
  • potrzebujesz pobyć w samotności
  • twój partner jest stale zdenerwowany, spięty
  • wyczuwasz u partnera duży dystans emocjonalny
  • czujesz, że nie myśli o tobie
  • masz wrażenie, że nie ma dostępu do twoich uczuć, myśli
  • twój partner zachowuje się, jakby był na ciebie o coś zły
  • nie wiesz, o czym partner myśli
  • on często chce być sam
  • czujesz dojmującą potrzebę szczerej rozmowy
  • nie jesteście w stanie się dogadać
  • kłócicie się częściej niż zwykle
  • małe problemy urastają do wielkich
  • ranicie swoje uczucia
  • w waszym życiu jest mało radości i zabawy

Dlaczego nie warto milczeć?

Brak zdolności do konfrontowania swoich oczekiwań z partnerem to najprostszy sposób na stworzenie niewidzialnej bariery, która zwiększa prawdopodobieństwo zdrady. Według profesora Johna M. Gottmana, powstrzymywanie się przed szczerą rozmową, brak zdolności do artykułowania własnych pragnień i oczekiwań sprawia, że partnerzy oddalają się od siebie. Budują wewnętrzny świat, o którego istnieniu najbliższa im osoba nie ma żadnego pojęcia. To sprzyja zdradom, zwłaszcza gdy na horyzoncie pojawia się ktoś, komu można wyjawić sekrety wewnętrznego świata.

Zdystansowanie, swoiste oderwanie się od siebie partnerów to droga do rozpadu związku, szczególnie w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej. Brak zrozumienia wzajemnych potrzeb i umiejętności wyrażania swojego zdania sprawia, że w sytuacji kryzysowej partnerzy nie mogą na siebie liczyć, nie potrafią dzielić bólu, nie umieją wzajemnie się wspierać, nie wiedzą jak reagować na wzajemne problemy. Przez to coraz bardziej od siebie się oddalają, zaczynają żyć osobno, a oferowane przez związek poczucie bezpieczeństwa i bliskości zupełnie zanika. Bycie razem przestaje sprawiać radość i gwarantować szczęście.

Jak nauczyć się być szczerym?

Umiejętność prowadzenia konstruktywnego dialogu, spokojnego artykułowania własnego zdania, wyrażania swoich potrzeb i oczekiwań wobec partnera to trudna sztuka, której można się jednak nauczyć.

Dlaczego powstrzymujemy się od bycia szczerym wobec partnera? Bo zwykle kieruje nami strach przed emocjami. Boimy się własnych reakcji, bo często w ogóle ich nie znamy. Wiele osób zwyczajnie nie nauczyło się wyrażania własnych emocji i w życiu dorosłym boi się ich okazywania. Często w ogóle nie wiemy, jak mówić o swoich oczekiwaniach i problemach. Kieruje nami strach przed upokorzeniem lub niekontrolowanym wybuchem, który zamiast nadania pozytywnego kierunku rozmowie, przerodzi się w awanturę powodującą jedynie ból i rozczarowanie.

Jak przełamać ten strach i jak rozmawiać z partnerem, by w twórczy sposób rozwiązać nabrzmiałe problemy? Przede wszystkim nie należy skupiać się na reakcji partnera, a tym samym nie podgrzewać temperatury dyskusji. Lepiej skupić się na własnym wnętrzu i spokojnym wyrażeniu tego, co chcemy przekazać. Mogą w tym pomóc przytoczone poniżej ćwiczenia.

Ćwiczenie 1 Poznajemy własne uczucia

Gdy chcesz podzielić się z partnerem swoimi odczuciami Twoje serce zaczyna bić coraz szybciej, oddech ulega spłyceniu i czujesz, że przestajesz panować nad swoimi reakcjami, przez co trudno wyartykułować Ci własne zdanie i w ogóle wsłuchać się w odpowiedzi udzielane przez partnera? Jeśli masz takie uczucia, spróbuj odpowiedzieć sobie na pytania:

  • Co odczuwasz w takiej chwili?
  • Jak reaguje Twoje ciało?
  • Czy kieruje Tobą lęk, a może złość lub smutek?
  • Co możesz powiedzieć o tych uczuciach swojemu partnerowi?

Lista słów, z jakich możesz skorzystać:

Uczucia negatywne – jestem: zdenerwowana, zalękniona, znudzona, poniżona, zawstydzona, winna, pełna żalu, zniechęcona, niespokojna, zmieszana, przestraszona, pełna niesmaku, zdezorientowana, zakłopotana, zmartwiona.

Uczucia pozytywne – jestem: szczęśliwa, zainspirowana, miło zaintrygowana, pełna miłości, odprężona, spokojna, doceniona, zainteresowana, silna, wdzięczna, pełna energii, pewna siebie, radosna, ważna, podniecona, zadowolona.

Ćwiczenie 2 Opanowujemy emocje

Zwróć uwagę na to, jak zachowuje się Twoje ciało podczas szczerej rozmowy z partnerem. Zaciskająca się szczeka, sztywniejący kark, przyspieszony i spłycony oddech, szybkie bicie serca czy drżenie dłoni to typowe objawy wzrastającego oburzenia – zalewu emocji, przez które konstruktywna rozmowa szybko przeradza się w awanturę. Gdy czujesz narastanie symptomów fizycznych, przerwij rozmowę i zaproponuj krótką przerwę. Dzięki temu emocje nie przejmą kontroli nad rozsądkiem. Zwykle wystarczy 20 minut, by poziom hormonów wywołujących silną reakcję emocjonalną uległ obniżeniu i by można było wrócić do rzeczowej rozmowy. Takiej rozmowy nie warto odkładać na później, bo nie sprzyja to konstruktywnemu rozwiązywaniu problemów. Rozładowanie emocji możesz przyspieszyć, wychodząc na krótki spacer, myśląc o czymś pozytywnym czy koncentrując się na wyrównaniu oddechu. W tym czasie za wszelką cenę unikaj myślenia o partnerze i toczącej się między wami rozmowie. Powrót do rozpoczętej rozmowy po krótkiej przerwie jest już zwykle znacznie spokojniejszy. Dzięki temu wyrażone na spokojnie zdanie łatwiej trafi do świadomości partnera, a jego odpowiedź nie będzie zagłuszona przez zalewającą Twój umysł falę emocji.