Rozwód – jak widzi to dziecko

Rozwód – jak widzi to dziecko

Jak zakomunikować dziecku, że się rozwodzimy? Jak z nim rozmawiać o konsekwencjach naszej decyzji?

Jednym z najważniejszych pytań stawianych przez rozwodzących się rodziców jest pytanie o dobro ich dzieci. Rozwodzący się rodzice mający wspólne dzieci, zastanawiają się po prostu, co zrobić, by ich dzieci jak najmniej ucierpiały podczas rozwodu.

Odpowiedz na tak postawione pytanie nie jest oczywiście jednoznaczna i w każdej sytuacji jednakowa. Wszystko zależy od konkretnego przypadku. W takiej sytuacji najlepiej będzie uzbroić się w podstawową wiedzę na temat tego, jak na rozwód rodziców mogą reagować dzieci, jak one go widzą i czego w związku z nim się obawiają. Dzięki takiej wiedzy rodzić będzie wiedział, jak rozmawiać z dzieckiem i jak reagować na jego obawy i rozterki.

Na wstępie warto zaznaczyć, że rozwód to ważne wydarzenie nie tylko w życiu rodziców, ale także w życiu dzieci. Sytuacji rozwodowej towarzyszą różne, czasem skrajne emocje, z którymi nie każdy z nas jest w stanie sobie poradzić. Dzieci zwykle poruszają się na dwóch płaszczyznach emocji. Z jednej strony mogą być załamane, wyrażać żal i gniew w związku z zaistniałą sytuacją, mogą popaść w stany depresyjne, czuć się skrzywdzone i odrzucone. Z drugiej strony mogą wypierać ze świadomości fakt rozwodu. Mogą żywić nadzieję i wiarę w to, że rodzice jednak do siebie wrócą, że się nie rozstaną i wszystko wróci do normy. Najczęściej emocje małych dzieci wyrażane są przez płacz. W przypadku starszych dzieci jest to często bunt.

Warto także pamiętać, że dzieci wyczuwają stany emocjonalne rodziców, nawet jeśli Ci starają się je przed nimi ukryć. Często mówi się, że dzieci wyrażają nieujawnione emocje rodziców. Po prostu wyczuwają, że coś nie gra. Dlatego wiara w to, że ochronimy swoje dzieci, nie mówiąc im o naszych emocjach, jest bardzo naiwna, opierająca się na niezwykle kruchych podstawach.

Rozwodząc się, w naturalny sposób staramy się ochronić nasze dzieci. Nie możemy jednak zapominać, że w pierwszej kolejności powinniśmy zadbać o samych siebie. Przyszłość dzieci w największym stopniu zależy od tego, jak sami poradzimy sobie z własnymi emocjami, jak ułożymy i zorganizujemy nasze przyszłe życie. W końcu to my jesteśmy odpowiedzialni za dzieci, a nie odwrotnie. Nie ma zatem niczego złego w fakcie, że w momencie kryzysowym rodzice bardziej skupiają się na sobie, na własnych potrzebach. Taka jest potrzeba chwili i tego typu postępowanie jest w pełni naturalne – zupełnie tak samo, jak w sytuacji zagrożenia w samolocie; zgodnie z instrukcją najpierw zakładamy maskę z tlenem sobie, a dopiero później dziecku, dzięki czemu nie tracimy przytomności i możemy mu pomóc. W sytuacji rozwodowej najpierw pomagamy sobie, byśmy skutecznie mogli pomóc swoim dzieciom.

Co zrobić, by rozwód i związane z nim emocje w negatywny sposób nie przełożyły się na funkcjonowanie dziecka w przyszłości, w dorosłym życiu?

Co w największym stopniu wpływa na reakcję dziecka na rozwód rodziców?

  • wiek dziecka (rozwód rodziców najmocniej odbija się na psychice dzieci w wieku 7-16 lat, młodsze dzieci szybciej adaptują się do nowej sytuacji, a starsze w większym stopniu żyją już własnym życiem),
  • sposób, w jaki rodzice ze sobą rozmawiają i w jaki sposób się rozwodzą,
  • ilość dzieci w rodzinie.

Co robić, by dzieci w najmniej bolesny sposób odczuły rozstanie rodziców?

W tym miejscu warto wsłuchać się w głosy dzieci, które doświadczyły bólu rozstania swoich rodziców. Czego dzieci oczekują od rozwodzących się rodziców, co jest dla nich najważniejsze i o co chciałby ich zapytać?

  • dzieci chcą wiedzieć o rozstaniu rodziców, zanim stanie się ono faktem. Oczywiście nie zawsze jest to możliwe, aczkolwiek warto wytłumaczyć dzieciom, co będzie wiązało się z rozwodem i jak będzie wyglądało ich przyszłe życie.
  • dzieci chcą i powinny wiedzieć, o co chodzi, dlatego należy im to wyjaśnić w zrozumiały dla ich wieku sposób.
  • dzieci nie chcą być świadkami kłótni rodziców, dlatego sporne sprawy warto rozstrzygać poza domem, tak by dzieci nie były świadkiem gorszących scen, by nie musiały opowiadać się po stronie jednego z rodziców.
  • dzieci nie chcą stawać za jednym z rodziców, dlatego nie należy ich do tego zmuszać. Dzieci nie powinny współdecydować o tym, przy którym z rodziców zostaną. To powinno być załatwione pomiędzy dorosłymi.
  • rozwód nie musi oznaczać definitywnego zerwania z dotychczasowym życiem. Dzieci nie chcą się przenosić w inne miejsce, zmieniać swojego otoczenia i tracić kontaktu ze swoimi przyjaciółmi. Chcą pozostać w bezpiecznym i przyjaznym dla nich otoczeniu.
  • dzieci chcą zachować kontakt z dwojgiem rodziców, również z tym rodzicem, z którym nie będą mieszkać.
  • dzieci nie chcą tracić kontaktu z rodziną tego rodzica, z którym już na co dzień nie mieszkają. Ostatecznie rozwód rodziców to nie powód do zrywania rodzinnych relacji, które dla dzieci są zwykle bardzo ważne.
  • zanim w domu zamieszka nowy partner rodzica, warto dać dzieciom chwilę czasu na oswojenie się z nową sytuacją i poznanie tej nowej w ich życiu osoby.
  • dzieci są dziećmi i tak należy je traktować. Nie można zrzucać na ich barki ciężaru wyborów i decyzji, które powinniśmy podejmować samodzielnie.

Jak postępować, by nie ranić bardziej niż rani sam rozwód?

Jak powiedzieć o rozwodzie?
Zanim zakomunikujecie dzieciom o rozwodzie, zastanówcie się jak to zrobić. Do takiej rozmowy warto odpowiednio się przygotować, przede wszystkim należy wyciszyć emocje, które wami w tym momencie targają. Dzięki temu rozmowa nie przerodzi się w kłótnię i będziecie mogli wyjaśnić dzieciom wszystkie podstawowe kwestie związane z rozwodem. Wygospodarujcie odpowiednią ilość czasu na taką rozmowę. Postarajcie się również, by rozmowa odbyła się w przyjaznych dzieciom warunkach, najlepiej w waszym domu.

Kiedy powiedzieć o rozwodzie?
Jeśli już podjęliście decyzję o rozwodzie i jesteście jej pewni, nie ma sensu zwlekać z poinformowaniem o tym waszych dzieci. One i tak szybko domyślą się, że coś jest nie tak. Gdy już zakomunikujecie dziecku/dzieciom, że się rozwodzicie, dajcie im chwilę na wyrażenie własnych emocji. Dla większości dzieci taka informacja to szok, któremu często towarzyszy płacz i złe emocje. Dziecko, tak jak osoba dorosła, musi zmierzyć się z tymi emocjami i ich sztuczne wyciszanie czy oczekiwanie od dziecka racjonalnego zachowania w takim momencie nie ma większego sensu. Ważne, by w takiej sytuacji samemu nie dać się ponieść emocjom. Oczywiście masz do nich prawo, ale z drugiej strony dziecko musi wiedzieć, że panujesz nad sytuacją. Dzięki temu nie straci poczucia bezpieczeństwa.

Jeśli masz problem z opanowaniem własnych emocji i nie wiesz jak reagować na emocje dziecka, dobrym wyjściem w takiej sytuacji może być wspólna wizyta u psychologa. Taka forma wsparcia jest bardzo pomocna w odbudowaniu nadszarpniętej relacji rodzic – dziecko. Podczas rozwodu warto również korzystać z indywidualnej pomocy psychologicznej. Dzięki niej łatwiej przejść przez rozwód i znaleźć odpowiednie słowa, które uspokoją dziecko/dzieci.